Việc dạy học ngữ âm là cơ sở của giáo dục ngôn ngữ, trong dạy học tiếng Trung như một ngoại ngữ cho người nước ngoài, phương pháp mô phỏng, phương pháp hữu thanh, phương pháp thể thái, phương pháp khoa trương, phương pháp cưu âm, phương pháp thính biện đều là những phương pháp dạy ngữ âm được áp dụng hiệu quả của nhiều thế hệ các giáo viên giảng dạy ngôn ngữ này tại các trung tâm tiếng Trung thuộc hệ thống Hoa ngữ Học tiếng Trung Quốc mỗi ngày. Những phương pháp này thể hiện được tính ưu Việt qua từng tính chất riêng biệt của chúng, có thể đồng thời áp dụng cũng có thể áp dụng đặc biệt nhiều phương pháp nào đó dựa theo mục đích, yêu cầu kết quả tiêu chuẩn cũng nhưng đặc thù của nhóm người học.
Xem thêm: Ngữ âm, khái niệm và đơn vị kết cấu ngữ âm tiếng Trung
Do vậy, trong quá trình dạy ngữ âm tiếng Trung cho người nước ngoài, đặc biệt là người Việt Nam chúng ta, Trung tâm học tiếng Trung Quốc mỗi ngày chú trọng sâu vào phương pháp đặc thù áp dụng cho người Việt, nâng cao hiệu quả tiếp nhận kiến thức, ngôn ngữ Trung Quốc, tạo ra giá trị nền tảng cho việc phát triển ngôn ngữ, và từ đó sẽ giúp người học Việt Nam sẽ có một khởi đầu dễ dàng hơn, tốt hơn khi tiếp cận với ngôn ngữ Trung Quốc. Dưới đây là một số phương pháp ngữ âm được Trung tâm học tiếng Trung Quốc mỗi ngày ứng dụng trong việc giảng dạy tiếng trung:
Contents
Phương pháp mô phỏng
Phương pháp mô phỏng: là sau khi thị phạm chính xác về phát âm của giáo viên, học sinh phát âm lại theo giáo viên, là phương pháp căn bản nhất của việc dạy phát âm. Phương pháp này không có gì khó khăn đối với giáo viên và cũng là phương pháp dễ dàng áp dụng cho nhiều ngôn ngữ khác không chỉ riêng tiếng Trung.
Có thể nói đây là cách dạy khá dễ áp dụng cho người học Việt Nam vì những đặc điểm giống nhau của tính chất loại hình ngôn ngữ của 2 quốc gia, Trung Quốc và Việt Nam, hệ thống cấu âm từ âm vị sang âm tiết với hệ thống phụ âm, nguyên âm, dấu, trọng âm từ..Cho nên phương pháp này được áp dụng vào các mục luyện tập ngữ âm như thanh mẫu (phụ âm), vận mẫu(nguyên âm), thanh điệu, trọng âm và ngữ điệu của câu.
Phương pháp hữu âm
Phương pháp hữu âm: là dùng 1 âm tố đã từng học hoặc một âm tố tồn tại trong ngôn trong ngôn ngữ mẹ đẻ của người học, đưa ra một bộ vị phát âm và âm tố mới liên quan phương pháp, hoặc lấy một âm dễ phát âm để đưa ra một bộ vị phát âm hoặc âm khó phát âm có đặc điểm gần giống.
Ví dụ: như “ing” là một vận mẫu khá là khó phát âm, có thể dùng âm “inh” trong tiếng Việt để đưa ra cách phát âm dễ nhất cho âm “ing” tiếng Trung. Bản chất của âm ing trong tiếng Trung có những đặc trưng khá giống với â minh trong tiếng Việt, nhưng sự khác biệt rõ ràng nhất là khi đầu lưỡi ra gần chạm đến rang thì đầu lưỡi bắt đầu cong lên chạm vào ngược mềm trong cơ quan phát âm.
Phương pháp thể thái (dùng cơ thể)
Phương pháp thể thái (dùng cơ thể): là phương pháp dạy ngữ âm mà giáo viên mượn chính cơ thể của mình, cử chỉ để trợ giúp việc sửa và điều chỉnh phương pháp pháp âm cũng như bộ vị phát âm.
Ví dụ: dùng phương pháp cắn ngón tay để dạy các âm quặt lưỡi trong tiếng Trung như zh ch và sh ( âm quặt lưỡi này nếu học sinh Việt Nam được dạy kỹ và có thói quen phát âm ở trong tiếng Việt thì khi học sang tiếng Trung sẽ khá dễ dàng), cách thức là quặt lưỡi lên trên ngạc cứng, đưa ngón trỏ hướng về phía giữa miệng, dùng đầu ngón trỏ chạm vào mặt dưới của đầu lưỡi, sau đó dùng răng cắn nhẹ nhàng cắn vào khớp đầu tiên của ngón trỏ
Phương pháp khoa trương
Phương pháp khoa trương: Phương pháp này chú trọng vào việc nhấn mạnh âm vị, âm tiết trong lúc giáo viên hướng dẫn và mô phỏng lại âm thanh. Ngay trong tên phương pháp với chữ khoa trương đã giúp chúng ta phần nào hiểu rõ đặc trương của phương pháp này. Lúc này giáo viên sẽ dùng những phương pháp mà với những kỹ năng phát âm phù hợp nhằm nhấn mạng đặc điểm phát âm của một âm nào đó. Chúng ta có thể nhận ra phạm vi khoa trương này rất rộng, có thể mở rộng miệng to hơn mình thường, cũng có thể kéo dài hành trình âm, gia tăng thêm âm lượng phát âm khi mô phỏng, hoặc đơn giản là khoa trương các thanh điệu.
Trong giai đoạn dạy ngữ âm, việc vận dụng nhuần nhuyễn thủ pháp khoa trương, mở rộng thêm sự khác biệt giữa âm và âm, giữa thanh điệu và thanh điệu, có thể giúp người học hiệu được mà mô phỏng được dễ dàng hơn trong phát âm tiếng Trung . Mặc dù trong việc nghiên cứu ngôn ngữ học hiện đại, nhóm âm được phân định mở miệng như a không còn được công nhận một cách tuyệt đối, hay có thể nói là khá lạc hậu khi nói phát âm a thì buộc lòng phải rộng miệng ( thực tế thì chỉ cần không để hai môi chạm nhau là đã phát âm được a). Nhưng trong thủ pháp khoa trương, giáo viên hoàn toàn có thể mở rộng miệng hơn bình thường để mô phỏng âm “a” này,điều này giúp học sinh nhận thức được việc phải mở miệng không để hai môi chạm nhau thì mới phát âm được a.
Phương pháp cưu âm (chỉnh sửa phát âm)
Phương pháp cưu âm (chỉnh sửa phát âm): Là phương pháp mà giáo viên vận dụng hết tất cả những thủ pháp kỹ năng của mình để chỉnh sửa những lỗi phát âm của học sinh một cách hiệu quả nhất. Trong giai đoạn học ngữ âm, học sinh thường sẽ mắc phải nhưng lỗi phát âm.
Việc sửa lỗi phát âm là một chi tiết rất quan trọng trong việc dạy ngữ âm. Do đó, việc chỉnh sửa phát âm phải chú trọng vào phương pháp, phương pháp chỉnh sửa phát âm chính xác có thể giúp giáo viên cũng như người học thu được lợi ích gấp bội nhưng ngược lại nếu với một phương pháp chỉnh sửa phát âm không chuẩn xác nó còn có tác dụng ngược lại với người dạy mong muốn, phá đi sự nhiệt huyết trong việc học lĩnh hội kiến thức của người học.
Phương pháp biện thính (nghe phân biệt)
Phương pháp biện thính (nghe phân biệt): là phương phương pháp trong giảng dạy ngữ âm giáo viên rèn luyện năng lực và kỹ năng nghe âm, phân biệt âm. Luyện tập ngữ âm có thể phân thành 2 hình thức chính như sau: 1 là luyện tập phát âm, 2 là luyện nghe âm. Phương pháp biện thính là một hình thức luyện tập ngữ âm điển hình, là một phần quan trọng không thể thiếu trong việc dạy ngữ âm.
Phương pháp dạy ngữ âm vô cùng đa dạng về cách thức gắn liền với mục đích chú trọng của người dạy cũng như đặc thù của người tiếp nhận ngoại ngữ theo tính chất đôi chiếu của ngôn ngữ mẹ đẻ. Nhận thấy điều này Trung tâm học tiếng Trung Quốc mỗi ngày chú trọng sâu vào phương pháp đặc thù áp dụng cho người Việt, nâng cao hiệu quả tiếp nhận kiến thức, ngôn ngữ Trung Quốc, tạo ra giá trị nền tảng cho việc phát triển ngôn ngữ, và từ đó sẽ giúp người học Việt Nam sẽ có một khởi đầu dễ dàng hơn, tốt hơn khi tiếp cận với ngôn ngữ Trung Quốc.
Trên đây là các phương pháp dạy ngữ âm tiếng Hán do thầy Nhật Phạm ( giám đốc học thuật của hệ thống Hoa ngữ Học tiếng Trung Quốc mỗi ngày) tổng hợp, nghiên cứu và phát triển dựa theo các tiêu chí ngôn ngữ học đồng thời thường xuyên mở các buổi đào tạo nội bộ cho đội ngũ giáo viên tại các trung tâm tiếng Trung ở Hà Nội, Hồ Chí Minh thuộc hệ thống từ đó giúp cho người học tiếng Trung tại hệ thống có thể dễ dàng tiếp cận được với các kỹ thuật học phát âm tiếng Trung đúng, chuẩn và nhanh, giúp người học tiếng Trung tạo được nền móng vững chắc cho quá trình chinh phục tiếng Trung. Nếu các bạn muốn được học ở một trung tâm tiếng Trung uy tín tại Hà Nội và Hồ Chí Minh thì đừng quên tìm hiểu chúng mình nhé.
Tham khảo thêm các Khóa học tiếng Trung tại Hệ thống Hoa ngữ Học tiếng Trung Quốc mỗi ngày:
Khóa học tiếng Trung Cơ bản từ 0 – HSK3 tăng cường giao tiếp
Khóa học tiếng Trung Phát triển đầu ra HSK4 tăng cường giao tiếp
Khóa học tiếng Trung Nâng cao tiệm cận HSK5 tăng cường giao tiếp
Khóa luyện thi tiếng Trung HSK5 điểm cao
Khóa học tiếng Trung lộ trình từ 0 – HSK4 tăng cường giao tiếp
Khóa học tiếng Trung lộ trình từ 0 – HSK5 tăng cường giao tiếp
Nguồn tham khảo từ bài viết của Nhật Phạm ( Giám đốc học thuật)
